Vurt
Vurt of Veurt is afgeleid van ‘voorde’ en wijst op een door- of overgang, een oversteekplaats, meestal door een beek of rivier. Een waterloop bevindt zich niet in de buurt van de Breendonkse Veurt, maar mogelijk verwijst de naam hier naar een kruispunt van wegen, dat in zekere zin ook een doortocht mogelijk maakt.
Op het Breendonkse kruispunt dat van oudsher en ook nu nog ‘De Veurt’ wordt genoemd, komen en kwamen niet minder dan vijf wegen samen: naar Londerzeel, naar Kalfort en Puurs, naar Rijweg, naar Willebroek en naar Tisselt en Ramsdonk. Dit knooppunt van wegen had alles om zich al vroeg tot een bewoningskern te ontwikkelen, maar uiteindelijk is Breendonk-Dorp iets meer naar het noorden en vrij laat in de geschiedenis ontstaan.
Toch stond er hier al minstens van in de 16de eeuw een hoeve die toepasselijk ‘De Vortte’ werd genoemd. Ze stond wellicht net op ‘de vijfhoek’, want ze paalde aan de ‘Schaegstraat’ (1616), die van aan de Rijweg tot op de Veurt liep. Ze wordt al in 1559 vermeld en heeft op dat moment een uithangbord met de naam ‘De Witte Leeuw’, vermoedelijk een verwijzing naar een ‘officiële’ benaming die later het onderspit heeft moeten delven tegen de naam die de volksmond eraan gaf, meer bepaald die van de locatie zelf. In 1559 hoort er 7 bunder grond bij, maar 1618 zijn dat er al 19 geworden.[1] Mogelijk gaat het om de hoeve die later bekend werd als ‘De groene jager’. Daar in de buurt bevond zich de oorspronkelijk voorziene locatie voor de bouw van de nieuwe kapel (zie De kerk in het midden)
De precieze omschrijving van het gehucht Veurt is niet zo eenvoudig en varieerde wellicht in de loop der tijden. Bij de oprichtingsakte van de Breendonkse kerk wordt er vermoedelijk niet de huidige Veurtstraat mee bedoeld, maar de huidige Peeterstraat, de Keukenheide en wellicht ook de Beekstraat. Op kaarten uit de vroege 19de eeuw wordt de Peeterstraat effectief Veert- of Veurtweg genoemd. Daar bevond zich onder andere het Hof ter Keuckene. De nog altijd bestaande hoeve wordt al vermeld in 1551 en heeft in 1560 zo’n 40 bunders grond. Een eeuw later (1661) is de hofstede in het bezit van Don Philipe de San Juan en wordt ze omschreven als een stenen huis, met grachten en ophaalbrug: twee redenen waarom ‘De Keucken Hoeve’ voortaan ook ‘Spaans Kasteel’ wordt genoemd.[2]
In 1774 staan er 71 huizen in de gehuchten ‘Breeëndonck’ en Veurt samen, maar de meeste daarvan zijn wellicht op het conto van Breeëndonck te schrijven. Toch telt de wijk Veurt in 1787 op zichzelf 28 gezinnen en 173 inwoners.
(ga verder)
[1] Apers, Chris, o.c., passim
[2] Voor meer informatie, zie: Paul De Borger, Het Spaans Kasteel. Een Tisseltse hoeve met een exotisch tintje, Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant (publicatie in voorbereiding)
Op het Breendonkse kruispunt dat van oudsher en ook nu nog ‘De Veurt’ wordt genoemd, komen en kwamen niet minder dan vijf wegen samen: naar Londerzeel, naar Kalfort en Puurs, naar Rijweg, naar Willebroek en naar Tisselt en Ramsdonk. Dit knooppunt van wegen had alles om zich al vroeg tot een bewoningskern te ontwikkelen, maar uiteindelijk is Breendonk-Dorp iets meer naar het noorden en vrij laat in de geschiedenis ontstaan.
Toch stond er hier al minstens van in de 16de eeuw een hoeve die toepasselijk ‘De Vortte’ werd genoemd. Ze stond wellicht net op ‘de vijfhoek’, want ze paalde aan de ‘Schaegstraat’ (1616), die van aan de Rijweg tot op de Veurt liep. Ze wordt al in 1559 vermeld en heeft op dat moment een uithangbord met de naam ‘De Witte Leeuw’, vermoedelijk een verwijzing naar een ‘officiële’ benaming die later het onderspit heeft moeten delven tegen de naam die de volksmond eraan gaf, meer bepaald die van de locatie zelf. In 1559 hoort er 7 bunder grond bij, maar 1618 zijn dat er al 19 geworden.[1] Mogelijk gaat het om de hoeve die later bekend werd als ‘De groene jager’. Daar in de buurt bevond zich de oorspronkelijk voorziene locatie voor de bouw van de nieuwe kapel (zie De kerk in het midden)
De precieze omschrijving van het gehucht Veurt is niet zo eenvoudig en varieerde wellicht in de loop der tijden. Bij de oprichtingsakte van de Breendonkse kerk wordt er vermoedelijk niet de huidige Veurtstraat mee bedoeld, maar de huidige Peeterstraat, de Keukenheide en wellicht ook de Beekstraat. Op kaarten uit de vroege 19de eeuw wordt de Peeterstraat effectief Veert- of Veurtweg genoemd. Daar bevond zich onder andere het Hof ter Keuckene. De nog altijd bestaande hoeve wordt al vermeld in 1551 en heeft in 1560 zo’n 40 bunders grond. Een eeuw later (1661) is de hofstede in het bezit van Don Philipe de San Juan en wordt ze omschreven als een stenen huis, met grachten en ophaalbrug: twee redenen waarom ‘De Keucken Hoeve’ voortaan ook ‘Spaans Kasteel’ wordt genoemd.[2]
In 1774 staan er 71 huizen in de gehuchten ‘Breeëndonck’ en Veurt samen, maar de meeste daarvan zijn wellicht op het conto van Breeëndonck te schrijven. Toch telt de wijk Veurt in 1787 op zichzelf 28 gezinnen en 173 inwoners.
(ga verder)
[1] Apers, Chris, o.c., passim
[2] Voor meer informatie, zie: Paul De Borger, Het Spaans Kasteel. Een Tisseltse hoeve met een exotisch tintje, Vereniging voor Heemkunde in Klein-Brabant (publicatie in voorbereiding)