Breendonk 800
Begin
De voorgeschiedenis
Bredendunc onder Poderce
Bredendonc in Wildebroec
Van Kornelimünster naar Hemiksem
De eerste kerk
Een afgedwongen recht
De kerk in het midden
De bouw van de kerk
De oprichtingsakte
De kerk in 1780
De eerste onderpastoor: Franciscus Cools (1780 - 1803)
Het dooprecht (1787)
>
De argumenten
De bevolking
De toestand van de wegen
Breendonk krijgt dooprecht én een tweede onderpastoor
De Franse Tijd
>
Vrijheid, gelijkheid, broederlijkheid
Het geloof in de republiek
De Boerenkrijg
Kerk te koop
De vergroting van de kerk 1855-1859
De kerk in de tweede helft van de 19de eeuw
De verwoesting van de kerk in 1914 en de noodkerk
De huidige kerk
De bouw van de kerk
Beschrijving van de kerk
De eerste pastorij
De pastorij in 1780
De verbouwingen van 1867
De huidige pastorij
Het 'canton' Breendonck in 1780
Dertien wijken
1. Breendonck
2. Rywegh
3. Creeweg
4. Pullaert
5. Moorstraete
6. Wachting
7. Sagestraete
8. Hoogheyde
9. Vurt
10. Palingstraete
11. Suerensop
12. Schaefstraete
13. Moorheyde (Breendonk-Dorp)
Ruisbroek in Breendonk
Zelfstandige parochie
De eerste pastoor: Frans Van den Broeck (1803-1805)
De tweede pastoor: Livinus Beeckmans (1805-1817)
De derde pastoor: Adrianus Brijs (1817-1826)
De vierde pastoor: Petrus Ceuppens (1827-1882)
De vijfde pastoor: Joannes Meeus (1882-1899)
De zesde pastoor: Ludovicus Bosschaerts (1899-1916)
De zevende pastoor: Frans Somers (1916-1951)
De achtste pastoor: Alfons Moors (1951 - 1957)
De negende pastoor: Paul Mertens (1957-1965)
De tiende pastoor: Albert Menten (1965 - 1972)
De kosters
Drie kerkhoven
Zelfstandige gemeente
De (vecht)scheiding van Breendonk en Puurs (1804-1836)
Eerste poging tot burgerlijke afscheiding (1804)
Tweede poging (1819)
Derde keer (1822)
Vierde verzoek (1832)
Vijfde keer, goede keer (1835)
Het jaar van de onafhankelijkheid (1836)
De financiële nasleep van de splitsing: 1837-1840
140 jaar zelfstandig gemeentebestuur
Langs Breendonkse wegen
Het Breendonkse stratenplan in de 21ste eeuw
De oudste wegen
Het Breendonkse stratenplan in de 19de eeuw
Het Breendonkse stratenplan in 1976
De staat van de straat
>
Generaelijk in goeden staet
Wegenbouw in de 17de en 18de eeuw
Wegenbouw in de 19de en 20ste eeuw
Breendonkse waterlopen
Breendonkse beken in historisch perspectief
Van Leibeek tot Reiloop
Onderwijs
Eerste onderwijsinitiatieven
De gemengde gemeentelijke lagere school (1828-1862)
>
Achtergrond en bouwplannen
De bouw van de school
Schoolmeubelen en leermiddelen
De verbouwingen van 1862
De gemeentelijke lagere jongensschool (1862-1975)
>
School en gemeentehuis onder één dak (1862-1885)
De schoolstrijd en de nieuwe vrije jongensschool (1880-1884)
De gemeentelijke lagere jongensschool in de Beenhouwerstraat (1885 -1975)
De eerste officiële onderwijzers
>
Jan Baptiste Steenackers (1816-1832)
Antonius Cornelius Drymans (1832-1866)
Johannes Amandus Van Droogenbroeck (1856-1857)
Henricus Feytens (1866-1869)
Carolus Michael Resseler (1869-1885)
De vrije meisjesschool en het klooster (1862 - 1975)
>
Zo ontstond en groeide de meisjesschool (1863-1875)
De kleuterschool
De beroepsschool
De vrije gemengde lagere school (sinds 1975)
De arm der wet
Van preter tot garde
Preters en officieren in het ancien régime (17de-18de eeuw)
De Franse tijd en het einde van het ancien régime (1794 – 1815)
Veldwachters in de 19de en 20ste eeuw
Kasteel Meerhof
Het Spaans Kasteel
Een hoeve met een exotisch tintje
Situering en vroegste geschiedenis
Van Hof ter Keuckene tot Spaans Kasteel
Het patrimonium
De eerste gekende eigenaars
De Spaanse connectie
De pachters
Het nieuwe Keukenhof
Historische hoeves
De boer, hij ploegde voort
De Vissenholhoeve
>
Inleiding
De naam
Situering, omvang en structuur
>
De hoeve in 1668
Situering in het hedendaagse landschap
De Vissenholhoeve in 1739
De hoevegebouwen in de loop der eeuwen
De eigenaars
>
Jan De Sager (tot 1627)
De Sint-Bernardsabdij van Hemiksem (1627-1797)
De verkoop van de hoeve als ‘zwart goed’ in 1797
De familie Tiberghien (1797 – 1851)
De verkoop van de hoeve in 1851
De familie Hanssens (1851 – 1894)
De familie Vincent – Van Cutsem (1894 – 1920)
De familie Van den Brande (1920 – 1995)
De pachters
>
De pachtovereenkomst met de St. Bernardsabdij
De familie De Wachter (1648-1732)
>
Joannes De Wachter en Margaretha Van Ingelgem (1648-1690)
Petrus De Wachter en Catharina Ceurevelt / Joanna Verhofstadt (1690 – 1732)
De familie De Keersmaecker (1732-1837)
>
Philippus De Keersmaecker en Catharina De Wachter (1732-1775)
Petrus De Keersmaecker en Anna Maria Huysmans (1775-1780)
Petrus De Keersmaecker en Joanna Catharina De Saegher (1780-1803)
Joannes Josephus De Keersmaecker en Maria Elisabeth Janssens (1803-1824)
Maria Elisabeth Janssens en Joannes Franciscus De Boeck (1824-1839)
De familie De Wit – De Pauw (1839-1845)
De familie Van der Perre – Van Doorslaer (1845-1851)
De familie Verlinden - Govaerts (1851-1875)
De familie Piessens - Tierens (1875-1920)
>
Petrus Joannes Piessens (1875-1881)
Vitalis Tierens en Paulina Piessens (1881-1909)
Joannes Josephus Tierens en Francisca Aloysia Tierens (1909-1920)
De Robberechtshoeve
De Hoeve van Feles
>
Een hoeve uit de pionierstijd van Breendonk-centrum
De Moorheide
De eigenaars
>
De familie Kerremans (1690-1746)
De familie Verhoeven (1746-1827)
De familie Helman (1827-1839)
De familie De Cocq (1839-1975)
De familie De Velder (1975-1982)
De pachters
De hoeve van Kobe Teckes
De hoeve Van Winstenhoven
De hoeve Willockx
Bier hier!
Brouwerijen en herbergen in Breendonk
Pioniers van het Breendonkse bier
>
De Tinnen Pot
De Drij Koningen
Den Hert
De Kroon
Duvel Moortgat
Kroegentocht anno 1900
In de wind
De windmolen van Breendonk-Dorp
De windmolen van de Rijweg
Breendonk in de Eerste Wereldoorlog
Een klein dorp in de Grote Oorlog
Het Fort van Breendonk
Augustus 1914
De slag van 4 september
De Duitse aanval van eind september
Breendonk likt zijn wonden
De bezettingsjaren
Een balling in Breendonk
De balans
Breendonk in Beeld
Foto's straten en gebouwen
Foto's pastorij
Foto's mensen en groepen
Breendonkse filmpjes
Kroniek van Breendonk : De Schakel
Over deze site
Links en rechts
Breendonk in beeld - Straten en gebouwen
Hieronder volgt een selectie van oude foto's van Breendonkse straten en gebouwen.
Klik op de beelden om ze te vergroten.
Luchtfoto Breendonk jaren '60
Dorp richting kerk vanuit het zuiden. Voor 1914.
Veurt met zicht op de molen. Links herberg 't Langhuis, vroeger De Groene Jaeger. Foto voor 1908.
De Veurt in de jaren '70. Links de villa van de familie Boeykens op de plaats van de vroegere herberg De Groene Jaeger.
Zicht op het dorp met de oude kerk vanuit de molen van de familie Franckx. Voor 1908.
De molen van de familie Franckx op de 'Molenheide'. Foto vóór 1908.
Zicht op het dorp, richting kerk vanuit het zuiden. Vooraan rechts de brouwerij Moortgat. Voor 1914.
Zicht op het dorp, richting kerk vanuit het zuiden. Vooraan rechts de brouwerij Moortgat. Jaren '90.
Oude kerk met meisjesschool. Voor 1914.
Nieuwe kerk met meisjesschool. Jaren '50.
Oude kerk. Voor 1914.
Nieuwe kerk. Jaren '50.
Het interieur van de oude kerk. Voor 1914.
Het interieur van de nieuwe kerk. Jaren '30.
Partieel zicht op de oude pastorij (vóór 1909). Met v.l.n.r. onderpastoor Boeykens, pastoor Bosschaerts, pater Baes (Bornem) (verz. G. Marnef)
Huidige pastorij.
Een feestelijk bevlagd Dorp. De aanleiding is niet bekend. Voor 1914.
De vernielde oude kerk. Oktober 1914. (Uit: Marc Van Riet, Klein-Brabant in oorlog, 2004)
De noodkerk op de speelplaats van de jongensschool (in gebruik van 1914 tot 1925) (verz. S. De Wachter)
Interieur van de noodkerk (1914-1925). Het altaar kon gered worden uit de vernielde oude kerk en werd later ook in de nieuwe kerk geplaatst, meer bepaald in de rechterbeuk. (verz. S. De Wachter)
Interieur van de noodkerk (1914-1925). De kruisweg kon gered worden uit de vernielde oude kerk en werd later geschonken aan de kerk van Orgeo in Belgisch Luxemburg (Bertrix). (verz. S. De Wachter)
Interieur van de noodkerk (1914-1925). De kruisweg kon gered worden uit de vernielde oude kerk en werd later geschonken aan de kerk van Orgeo in Belgisch Luxemburg (Bertrix). De derde persoon van rechts was timmerman Petrus Goossens, die later mee zou werken aan de bouw van de nieuw kerk. Zijn zoon was aannemer en bouwde de huidige pastorij.(verz. G. Marnef)
De bouw van de nieuwe kerk, middenbeuk (1922-1925). (Verz. G. Marnef)
De bouw van de nieuwe kerk (1922-1925). (Verz. S. De Wachter)
De bouw van de nieuwe kerk, portaal. (1922-1925). Rechts op de foto zien we de 18de eeuwse hoeve van de familie Van Winstenhoven en later Maes. Ze werd afgebroken om plaats te maken voor de pastorij en het Kerkplein. (Verz. G. Marnef)
De bouw van de nieuwe kerk (1922-1925). Bemerk de ladder op het dak. Rechts op de foto zien we de 18de eeuwse hoeve van de familie Van Winsenhoven en later Maes. Ze werd afgebroken om plaats te maken voor de pastorij en het Kerkplein. (Verz. G. Marnef)
Bocht Dorp noord, richting Schaafstraat. Rond 1914.
Bocht Dorp noord, richting Schaafstraat. Zelfde locatie als vorige foto, maar 50 jaar later. Jaren '60.
Kerkplein met Heilig Hartbeeld en meisjesschool. Vanuit het zuiden. Links op de fiets Meester Eduard Van de Ven. Jaren '50.
Dorp, ter hoogte van Kerkplein, richting zuid. Jaren '50.
Hoek Dorp - Beenhouwerstraat, richting zuid. Wrsch. huwelijkstoet in 1919 van Louise Moortgat met Remigius Meirhaeghe, officier. Huizen, van link naar rechts: schrijnwerkerij Leopold Goossens, café De Boterwaag (familie Rottiers - Adriaenssens, momenteel familie Wegge), woonhuis familie Moortgat (voor bouw villa in 1932) en brouwerij. (verz. J. Peeters)
Dorp richting zuid, aan kruispunt Beenhouwerstraat. Met gemeentehuis en aan overkant: ijzerwarenwinkel 'De Goede Koop' en smidse Verlinden (momenteel 'Depot Moortgat'), schrijnwerkerij Smets (voorheen Goossens), huis Leopold Somers, momenteel Wegge), Brouwerij Moortgat. Foto jaren '50.
Begin van de Beenhouwerstraat, met links het gemeentehuis. Jaren '30.
Begin van de Beenhouwerstraat, met links het vroegere gemeentehuis, anno 2013.
Hoek Dorp - Beenhouwerstraat 1952, wielerwedstrijd ter ere van het 50-jarig jubileum van de 'Veloclub Breendonk'.
Hoek Dorp - Beenhouwerstraat begin jaren '60. Het hoekhuis (beenhouwerij 'De Dopper') is in vergelijking met de vorige foto grondig verbouwd en heeft de vorm gekregen die het huidige (bank)gebouw grosso modo nog altijd heeft.
Beenhouwerstraat met rechts de jongensschool, daarachter het gemeentehuis en links de wagenmakerij Van Hoof. Begin 20ste eeuw.
Beenhouwerstraat met rechts vooraan de voormalige jongensschool (nu Dienstencentrum Paepenheide) en daarachter het voormalige gemeentehuis (nu Atelier-Galerij Vocar)
Brouwerij Moortgat. Voor 1914.
Brouwerij Moortgat. Jaren '30.
Binnenkoer Brouwerij Moortgat in 1908, met personeel en rollend materieel.
Binnenkoer Brouwerij Moortgat in 1920, met rollend materieel en in de auto rechts: Victor en Albert Moortgat.
Processie rond 1920, met zuster Emilie (Julia Michiels, 1876-1945). De stoet bevindt zich in het Dorp, voor het huis van veldwachter Jan Moens (links) en meester Jan Frans De Wachter (rechts). Beide (witte) woningen werden later afgebroken om plaats te maken voor de villa van de familie Moortgat. (verz. G. Marnef)
De villa van de familie Moortgat, jaren 30.
Kasteel Termeiren van de grafelijke familie de Buisseret. Voor 1914.
Kasteel Termeiren van de grafelijke familie de Buisseret. Voor 1914.
'Hoeve van Feles': vroeg 18de eeuwse hoeve die tot 1982 in het veldwegje langs de huidige Molenheide stond, tegenover de Beenhouwerstraat.
'Hoeve van Feles': vroeg 18de eeuwse hoeve die tot 1982 in het veldwegje langs de huidige Molenheide stond, tegenover de Beenhouwerstraat.
Jan Hammeneckerstraat, met open zicht op Moorheide en Moorstraat, voor de aanleg van de Vredelaan en de Bloemenwijk. Foto 1955.
Jan Hammeneckerstraat, met open zicht richting Moorstraat en Rijweg, voor de aanleg van de Vredelaan en de Bloemenwijk. Foto 1955.
Veurt (Vijfhoek) in de jaren '50. Richting Dorp en Molenheide. Tussen beide straten stond het café van 'De Lange' (Haecht). Links op de foto het 'Lanckhuys', vroeger hoeve 'De Groene Jaeger' en nog vroeger 'De Voort', nu Villa 'De Reisduif' (In de jaren '50 al geen café meer). (Foto L. Verbruggen)
Veurt (Vijfhoek) jaren '50. Richting Breendonkstraat en Willebroek. Achter het standbeeld voor de gesneuvelden: 'Tist Ven' (café annex kolenhandelaar) (Foto L. Verbruggen)
Veurt (Vijfhoek) in de jaren '50. Veurt (Vijfhoek) in de jaren '50. Richting Peeterstraat en A12. Aan de rechterkant 'De Meiboom' van Jette van Fideles. Aan de linkerkant 'De Vijfhoek'. (Foto L. Verbruggen)
Veurt (Vijfhoek) in de jaren '50. Richting Veurtstraat en Londerzeel. Aan de rechterkant, het tweede huis: 'Den dikke Metser', aan de linkerkant 'De Meiboom' van Jette van Fideles. (Foto L. Verbruggen)
Luchtfoto Breendonk rond 1975 (detail). Beenhouwerstraat, Dorp, Groenstraat. Bemerk de oude 'Hoeve van Feles' in de linkerbovenhoek; en de vele serres van Désiré - 'Dis van Kobe Teckes' - Verheyden. (Foto arch. Jan Lamberts)
Luchtfoto Breendonk rond 1975 (detail). Jan Hammeneckerstraat, Dorp en Moorstraat (arch. Jan Lamberts)
Luchtfoto Breendonk rond 1975 (detail). Koningin Astridlaan (A12), Garage Vissers, Buisseretlaan. (arch. Jan Lamberts)
Luchtfoto Breendonk rond 1975 (detail). Vredelaan en Bloemenwijk in opbouw. De garages aan het einde van de Vredelaan en de huizen in de Krokuslaan staan er nog niet. (arch Jan Lamberts)
Breendonk-Dorp in 1957, met twee ter ziele gegane Breendonkse ‘monumenten’: Zaal Scala en de fanfare. Zaal Scala - in de volksmond ‘de zaal van Amelie’ – was decennia lang een iconische, zij het niet zo esthetische blikvanger in de Breendonkse Dorpstraat: balzaal, feestzaal, concerthal, toneelzaal, filmzaal en later ook ‘sporthal’ en uiteindelijk autostalling. De fanfare Leonarduskring was ontstaan in 1870 en gaf de geest in de jaren ‘1990. (verz. B. De Clercq)
De ingang van zaal Scala in 1957. Als je goed kijkt zie je het opschrift nog. (verz. B. De Clercq)
Zelfde locatie anno 2016. Alleen de naam van de Residentie Scala herinnert nog aan de roemrijke feestzaal die hier ooit stond.
Luchtfoto Moorstraat en Groenstraat begin jaren '70